Themamiddag veilig werken: Werken aan een veilige cultuur

Het is het ergste wat er is. Als manager aan vrouw en kinderen moeten vertellen dat papa niet meer thuiskomt. Bedrijfsongeval. ‘Alleen de gedachte daaraan moet al reden genoeg zijn om risico’s op bedrijfsongevallen uit te bannen’, spreekt Peter van der Knaap uit ervaring. Als locatiedirecteur van AkzoNobel in Sassenheim is hij gastheer van de Themamiddag Veilig Werken, georganiseerd door de Algemene WerkgeversVereniging Nederland en VHP Ergonomie. En niet alleen de harde praktijk van veiligheidsschoenen en ergonomie staat centraal. ‘Want veiligheid moet onderdeel zijn van de bedrijfscultuur’, aldus Van der Knaap.

IJsberg aan risico’s
Dat vinden ook de deelnemers. ‘Werknemers nemen veiligheid gewoon niet serieus’, merkt iemand op. ‘Het lijkt wel een ontgroening voor ze: je hoort er niet bij als je niet bijna een ledemaat hebt verloren tijdens het werk.’ Politieagentje spelen helpt niet,vindt Van der Knaap. Bij AkzoNobel is veiligheid de verantwoordelijkheid van de werknemers zelf. Ze nemen plaats in een speciale stuurgroep en krijgen training in het observeren en aanpakken van veiligheidsrisico’s. De grootste uitdaging is volgens Van der Knaap om het veiligheidsbewustzijn levendig te houden. Daarom wisselt de stuurgroep regelmatig van samenstelling. Animo is er genoeg, getuige een wachtlijst. En de resultaten liegen er niet om. Het aantal jaarlijks gerapporteerde ongevallen daalde van tien tot één of zelfs geen. Deze aanpak vergt wel geduld van de manager, weet Van der Knaap: ‘Het is lastig om je niet teveel met het proces te bemoeien, maar het te faciliteren.’

Creatief en actief
Andere bedrijven kiezen voor meer periodieke aandacht voor veiligheid. Bij chocoladegigant Mars ligt de focus van het veiligheidsbeleid op ‘eigenaarschap van de werkplek’. Je werkplek is je eigen verantwoordelijkheid. Die boodschap propageert Mars met allerlei activiteiten. Zo confronteert het bedrijf werknemers met werkopstellingen waaraan een en ander mankeert. Hoe beoordelen werknemers de risico’s en welke oplossingen kiezen ze om de werkplek veilig te maken? Ook managers ondergaan deze aanpak. Tijdens wat volgens hen een normale rondleiding door het bedrijf is, komen ze vooraf opgezette gevaarlijke situaties tegen. Observatoren beoordelen hun reacties: merken ze de gevaren op en wat doen ze ermee? Aparte veiligheidsfunctionarissen zijn daarom niet nodig: leidinggevenden en productiemedewerkers maken in samenspraak het bedrijf veilig.

Veilig personeelsfeest
Ook producent van huisdiervoeding C&D-foods hoopt met gerichte impulsen een cultuuromslag te bereiken. Met themadagen bijvoorbeeld. ‘Zie het als een soort personeelsfeest met als thema veiligheid: het is inhoudelijk serieus, maar gekoppeld aan feelgood,’ zegt Marcel Balm van VHP-Ergonomie, die deze dagen begeleidde. Werknemers stapelen bijvoorbeeld kratjes en zijn daarbij gezekerd door hun collega’s. Ze moeten daarbij vertrouwen op het veilige gedrag van hun collega’s. Een ander voorbeeld is het bezoek van een spreker die door een bedrijfsongeval blind is. Zo geeft C&D-foods het veiligheidsbewustzijn nieuwe bezieling. De veiligheidsmonitor van het bedrijf toont duidelijke verbeteringen en er worden minder bedrijfsongevallen geregistreerd.

Stuk voor stuk verbeterden deze bedrijven de bedrijfsveiligheid structureel. En niemand kan het belang hiervan ontkennen. Zelfs de consument niet, stelde Ewald van Hal, voorzitter van de brancheorganisatie voor de keramische industrie: ‘Arbo is in toenemende mate een unique selling point. Consumenten zijn zich steeds meer bewust van de manier waarop producten tot stand komen en daar hoort veilig werken ook bij.’

Door Koen van Zon