Trend: hoogopgeleiden naar de top van de piramide

Op de arbeidsmarkt doet zich binnen een paar jaar een rare situatie voor. We kruipen uit het dal van de crisis en de werkgelegenheid groeit mee. Maar tegelijkertijd zet met de vergrijzing een snelle daling van de werkeloosheid in. Gevolg: een ongekend krappe arbeidsmarkt. En hoogopgeleiden gaan die arbeidsmarkt domineren, aldus futuroloog Wim Davidse bij de presentatie van het white paper Hoogopgeleiden en flexibel werken in het nieuwe decennium. Hierin zet hij uiteen wat deze ontwikkeling betekent en hoe je er het beste mee om kunt gaan.

Maslow 5
De crux zit hem volgens Davidse in het volgende: met het opleidingsniveau klimt de werknemer in de piramide van Maslow. Hierin zijn menselijke behoeften hiërarchisch verdeeld, met in de top Maslow 5, ofwel zelfontplooiing. Dus: kunnen werknemers zichzelf niet optimaal verwezenlijken binnen jouw organisatie, dan zijn ze snel vertrokken. En vind dan maar eens vervanging. Want niet alleen komen er meer spelers die allemaal een goede werknemer willen scoren, het speelveld wordt ook kleiner. Traditionele wervingskanalen worden namelijk verdrongen door social media. In deze virtuele wereld heerst de mentaliteit ‘ik zoek niet, vind mij maar!’ Voordat je werknemers vertrekken, kun je ze dus maar beter binden, want een goede nieuwe werknemer heb je niet zomaar gevonden.

Psychologisch contract
Betrokkenheid is niets nieuws onder de zon. Maar dat bereik je niet in inkt. Het juridisch contract maakt plaats voor het psychologisch contract. Zo’n contract voorziet bijvoorbeeld in een goede bedrijfscultuur. Want de manager van de toekomst is geen autoritaire leider, maar een inspirerende hoeder van de bedrijfscultuur. Werk-privébalans is een tweede toverwoord in het psychologisch contract. ‘Maar kijk uit voor bemoeienis met die balans, dat is een grote valkuil’, waarschuwt Davidse na afloop van zijn presentatie. ‘Je wilt werknemers namelijk sturen, maar ze tegelijkertijd vrijheid geven. Daar zit één van de grote paradoxen van flexibel werken. De truc is om niet te betuttelen, maar te coachen.’

Onmogelijke missies
‘Het is echter een misverstand dat je betrokkenheid bereikt door werknemers op een fluwelen stoeltje te plaatsen’, voegt Davidse toe. ‘Je moet medewerkers uitdagen door ze onmogelijke missies te geven. Neem bijvoorbeeld Microsoft, waar werknemers voor innovatietrajecten per definitie te weinig tijd en geld krijgen. Dat stimuleert inventiviteit.’ Ook creativiteit is dus vereist in de slag om de hoogopgeleide werknemer. Maar, zo bleek tijdens de presentatie, wie voorop gaat in de strijd ziet dat ook uitbetaald. ‘Wij zijn nu een jaar bezig met het nieuwe werken en hebben bijna geen sollicitatieprocedure meer nodig’, klonk uit het publiek. ‘Werkzoekenden komen vanzelf op ons af.’

Door Koen van Zon