Op zoek naar wat er werkelijk toe doet

De beleving van een organisatie weegt vaak zwaarder dan de feitelijke argumenten. Dat kan voor een onderneming of non-profitorganisatie soms knap lastig zijn. Vooral als de kwaliteit wel degelijk goed is, maar er bijvoorbeeld andere beelden in de media zijn ontstaan (in de krant, maar nog veel frequenter online).

Cultuur als basis voor succes
Een goed bestuurder bouwt aan een waardengedreven organisatie en is actief bezig met het managen van verwachtingen. Wat verwachten stakeholders van de organisatie in termen van transparantie en kwaliteit? Wat verwacht je als leidinggevende van je medewerkers en wat verwachten medewerkers van hun leidinggevenden? Daarbij is het verleidelijk om te focussen op taken en procedures, wat zijn de afspraken, hoe hebben we het met elkaar geregeld en welke concrete resultaten spreken we met elkaar af?
Dat is weliswaar belangrijk, maar onvoldoende om percepties te beïnvloeden en betekenis te geven. Wil je ervoor zorgen dat energie en betrokkenheid gebundeld worden, dan is het belangrijk om te bouwen aan vertrouwen en te werken aan een inspirerende organisatiecultuur. Er zijn voldoende aanwijzingen en voorbeelden waaruit blijkt dat een sterke organisatiecultuur een positief effect heeft op de reputatie. Zozeer zelfs dat het je enorm op voorsprong kan zetten ten opzichte van organisaties die hier minder aandacht aan besteden. Als intenties en hoger doel tot de verbeelding spreken, stimuleer je mensen om met hart en ziel betrokken te zijn. Mensen doorleven je waarden als het organisatieverhaal ook hun persoonlijke verhaal wordt. Waar sprake is van een sterke cultuur is er doorgaans ook sprake van een sterk werkgeversimago, grote betrokkenheid van medewerkers en een vruchtbaar innovatieklimaat.

Betekenis geven
Organisatieverandering en reputatieversterking vinden vaak hun noodzaak in marktomstandigheden, concurrentiepositie of herijking van structuren en processen. Om de gewenste strategische doelen te bereiken, zetten veel managers machtsinstrumenten in die tot doel hebben om te beïnvloeden en te manipuleren, terwijl mensen juist veel gemotiveerder in beweging komen als er sprake is van een appèl op intrinsieke waarden en behoeften. Werken aan cultuur is daarmee een samenspel van bewuste keuzes die verankerd zijn in gedeelde waarden en die betekenisvol worden in de context van de medewerker. Door het ervaren en delen van waarden wordt het collectieve bewustzijn sterker en ontstaat er een tastbare beleving van datgene wat er werkelijk toe doet.

Aanspreken op eigen waarde
Iedere organisatie staat voor de uitdaging een toekomst te creëren waarin belangen en verantwoordelijkheden in balans zijn. Dat vraagt om eigenaarschap, medewerkers die zich betrokken voelen bij wat de organisatie wezenlijk wil bijdragen aan de samenleving. Om die zingeving aan te spreken, is het van belang om woorden, verhalen en beelden te hanteren die tot de verbeelding spreken en die betekenis geven aan abstracte begrippen als dialoog en samenwerking. Wie de organisatiecultuur wil versterken, vergroot het zelfleiderschap van medewerkers. Dat kan door voortdurend het grotere -strategische -plaatje te verbinden met persoonlijke betekenis en persoonlijke inspiratie en resultaat. Des te meer je bewust bent van jouw toegevoegde waarde in relatie tot het organisatieverhaal, des te meer je vanuit eigen beweging constructief bijdraagt aan wat nodig is. Ongeacht waar je kracht ligt, zul je zingeving ervaren als je positieve betekenis verleent aan de organisatiewaarden en ambities, als je verwantschap voelt met je persoonlijke drijfveren, als je de waarden op verschillende dimensies kunt beleven, als er consequent over wordt gecommuniceerd en als de waarden je aanzetten tot actie.

Waardenvolle verhalen
Kenmerkend voor ‘koploper-organisaties’ die duurzaam presteren, is dat ze een helder, krachtig en verbindend verhaal vertellen. Een inspirerend verhaal dat laat zien waar de organisatie voor staat, welke overtuigingen worden gedeeld en welke ambities worden nagestreefd. Met een dergelijke corporate story haal je de trots naar boven en bouw je aan een gedeeld perspectief. Het is aan te bevelen om waarden op een speelse manier deel te laten uitmaken van de gemeenschappelijke (beeld)taal, zodat ze kunnen beklijven en medewerkers op hun beurt het stokje kunnen overdragen. Daarbij helpen online platforms, persoonlijke anekdotes en succesmomenten en aansprekende metaforen.

Samenvattend
Waarden hebben alleen betekenis als je je eraan kunt verbinden. Als je voelt dat ze bij jouw persoonlijke missie passen. Afgestemde medewerkers zijn je beste ambassadeurs, zowel binnen als buiten de organisatie. Bij het bouwen aan cultuur helpt het als je nadrukkelijk de bedoeling hebt om verschil te maken. Dat betekent niet zomaar richten op bestendiging van wat ooit is bepaald, maar juist focussen op een nieuwe toekomst en deze visie ook met verve tot leven brengen. Als intenties en hoger doel tot de verbeelding spreken, stimuleer je mensen om met hart en ziel betrokken te zijn. Mensen doorleven je waarden als het organisatieverhaal ook hun persoonlijke verhaal wordt. Als medewerkers een specifieke kernwaarde etaleren, herken je dat doorgaans meteen.