Wat Andre Geim ons leert over talentontwikkeling

“Je moet kennis en apparaten zien als legoblokjes. Hoe meer je ervan verzamelt, hoe meer mogelijkheden je hebt om iets nieuws te bouwen.”

Deze “legoblokjes” van kennis en mogelijkheden hebben Andre Geim dit jaar de Nobelprijs bezorgd. Tijdens een van zijn ‘vrijdagavondproeven’ deed Geim met zijn team een toevallige ontdekking, “bouwde” hij toevallig iets nieuws: grafeen.

Afgelopen zaterdag stond er in het NRC Weekblad een interview met Geim. Natuurlijk kwam daarin zijn carrière aan bod, evenals de ontdekking die leidde tot de Nobelprijs.

Hoe Geim hierover vertelt, kan ook uit een modern handboek voor talentontwikkeling komen. De opmerkelijkste uitspraken over zijn loopbaan heb ik daarom gegroepeerd rondom een paar belangrijke waarden voor talentontwikkeling.

Ambitie

“Als je nooit jaloezie opwekt, haal je niet uit je leven wat erin zit.”

Dit citaat geeft duidelijk blijk van een behoefte om op te vallen en uit te steken boven de massa, om een prestatie neer te zetten. Jaloezie van anderen klinkt misschien wel vervelend, maar is tegelijkertijd een indicatie voor eigen succes. Je roept het gevoel niet voor niets op.

“Ik wilde internationaal aanzien krijgen in wat voor onderzoek in de fysica dan ook. Een expert worden, een smart guy, gerespecteerd door vakgenoten.”

Gezonde ambitie is niet blind. Geim weet op welk gebied zijn talent ligt en waarin hij wil excelleren. Het respect van vakgenoten over zijn prestatie vormt een belangrijke indicator voor succes. Geim verwart ambitie niet met arrogantie:

“Voor mij bestaat alleen stupid en not so stupid.”

Doorzettingsvermogen

Hij was onzeker over zijn niveau. Maar hij dacht niet: laat maar zitten. Hij dacht: ‘Hell. Let me then try for the crème de la crème.’

Als kind van Duitse ouders en opgevoed door zijn joodse grootmoeder in de Sovjet-Unie kwam het Geim niet vanzelf aanwaaien. Hij werd twee keer afgewezen door de universiteit in Moskou waar hij wilde studeren.

Daarop creëerde Geim een nieuwe kans voor zichzelf door toelatingsexamen te doen bij het Moscow Institute of Physics and Technology. Het gerenommeerde instituut kon niet om zijn hoge cijfers heen en Geim zat op de best mogelijke plek om zich verder te bekwamen in de natuurkunde.

Serendipiteit

“Zoveel mensen waren op zoek naar grafeen en ik struikelde er haast zomaar over. (…) Het enige wat ik kan doen, is proberen om de kleine kans te vergroten dat ik weer over iets struikel.”

Geim ontdekte grafeen ‘bij toeval’, zijn ontdekking was een gevolg van serendipiteit. In zijn werk maakt hij ruimte voor creativiteit, voor speelsheid en voor toeval.

Om te weten of je gestruikeld bent over iets belangrijks of juist niet, heb je wel voldoende basiskennis nodig, voldoende ‘legoblokjes’.

Als jongen van vijftien wilde hij op zoek naar de antwoorden op de grote vragen: hoe zit de kosmos in elkaar. Astrofysica. Deeltjesfysica. Later schreef hij zijn proefschrift over de fysica van metalen. Saai. Boorring. Maar daarna begon het leuk te worden. “Ik had me de basiskennis eigengemaakt, nu kon ik mijn eigen onderwerpen kiezen, fantaseren, denken, spelen.”

Deze doelgerichte stappen om de benodigde kennis te verzamelen boden Geim de ruimte waar hij naar op zoek was. Hij had bewezen de vaardigheden van zijn vak te beheersen en kon gaan experimenteren.

Serendipiteit kan niet bestaan in een vacuüm: er is materie nodig om mee te spelen en ruimte om in te dwalen.

Focus

“Ergens anders [dan in Manchester] zou ik wéér van de grond af moeten beginnen. Dat kost zeker vijf jaar. Dat is veel op de twintig jaar waarin ik nog wat kan betekenen voor de wetenschap.”

De speelsheid en creativiteit maken van Geim niet de stereotypische ‘verstrooide professor’. Integendeel, hij is zich bewust van de beperkte tijd die hem nog rest en wil eruit halen wat erin zit. Hij is gericht op zijn vak en wil daar zoveel mogelijk tijd aan besteden. Hij probeert zo efficiënt mogelijk te zijn vanuit focus en gedrevenheid.

Ondertussen vertelt hij over de parkeerplaats die hij net gekregen heeft, bij de ingang. (…) Drie jaar geleden dacht hij al: als ik de Nobelprijs win, is dat het eerst waar ik om vraag. Twintig minuten tijdwinst, alle werkdagen – het scheelt hem zeker honderd uur per jaar.

Actie en gedrag

Het bijzondere van Geims verhaal zit niet in elk van deze waarden, maar in de actie die Geim nam om zijn doel te bereiken, en in het gedrag dat hij hierbij liet zien. De combinatie van talent, actie en gedrag heeft ongetwijfeld een belangrijke bedrage gehad aan het succes van Geim.

Geims succes inspireert mensen om:
– jaloersmakende ambitie te ontwikkelen die past bij het aanwezige talent;
– door te zetten bij tegenslag en te blijven zoeken naar nieuwe (en zelfs betere) mogelijkheden;
– ruimte te maken voor serendipiteit en voor het doen van toevallige ontdekkingen en van ongezochte vondsten;
– focus te houden op het doel en daaraan gedreven en efficiënt te werken.

Hoe geef jij deze waarden voor talentontwikkeling vorm en welke ‘legoblokjes’ heb jij hiervoor tot je beschikking? Welke andere waarden zijn voor jou belangrijk om succesvol te zijn? Plaats hieronder je reactie.

Over de auteur: Karin Tempelaar is adviseur communicatie en kennisdeling van Lumax Producties. Zij vindt inspiratie in de verhalen van mensen over hun werk en maakt deze verhalen deelbaar en toepasbaar voor HR-professionals. Schrijf je nu in voor De kracht van HR nieuwsbrief en ontvang meer tips over HR strategie en de gratis whitepaper Zwemmen en zwerven.