De 5 brillen van P&O

Als HR-professional kun je meerdere brillen opzetten om naar je vakgebied te kijken. Sommige brillen zul je vaak dragen: deze bepalen de visie op het vak als geheel. Andere brillen zet je soms tijdelijk op, als een leesbril om te focussen op een bepaald vraagstuk of als een zonnebril om wat je waarneemt te filteren.

Hoe effectief elke bril is, hangt van een paar dingen af:

– of de bril schoon is, of juist veel vlekken en stofjes heeft;
– of de sterkte en het montuur (nog steeds) bij je past;
– of de bril past bij het omgevingslicht en bij je eigen werkzaamheden (je zonnebril zet je ook alleen op als de zon schijnt);
– of de bril past bij je werkzaamheden of bij je eigen situatie (de mijnwerkers in Chili moesten eenmaal bovengronds nog een tijd een bril dragen om weer te wennen aan daglicht).

Hieronder schets ik 5 veel voorkomende P&O-brillen, elk met hun eigen opties.

De mens-bril

De p van personeel staat niet voor niets vooraan in de naam P&O. In dit vak gaat het vooral om mensen in hun persoonlijke context.

Dit model is leverbaar met onder andere de volgende opties:

– de talent-focus zoomt in op unieke eigenschappen van elke medewerker en helpt te bepalen of en hoe deze eigenschappen waarde toevoegen voor het werk en de business. Gebruikers van deze focus zien talentmanagement als de belangrijkste focus van het vakgebied en doet zelf aan talentontwikkeling;
– de ontzorgfocus stimuleert meedenken met mensen, met leidinggevenden en medewerkers, zodat maatwerkoplossingen gemaakt kunnen worden. Deze focus kan bij overmatig gebruik leiden tot zorggedrag, waardoor mensen niet langer in hun kracht staan. Gebruikers van deze focus herkennen zich in de functienaam ‘personeelswerker’ of afdelingsnaam ‘personeelszaken’;
– de instrumentele focus helpt alle mensen zo gelijk en eerlijk mogelijk te behandelen en stimuleert daardoor voor elk beleidsplan, speerpunt of doelgroep een eigen tool/protocol te ontwikkelen. Deze focus kenmerkt zich door een uitspraak als: heb je voor mij een voorbeeld van een cadeaubeleid / voorbeeldovereenkomst mobiele telefoon / strategisch HR-plan? De drager kan zichzelf een HR-generalist of een allround P&O’er noemen en voelen.

De Business Partner-bril

Made by Dave! Deze bril helpt de drager zich te richten op de business van zijn organisatie en vergroot volgens de dragers de kans om een rol te kunnen spelen in de Boardroom.

Dit model is leverbaar met onder andere de volgende opties:

– de strategische focus helpt ‘bijziende’ P&O’ers verder te kijken, minstens vijf jaar vooruit. Deze focus stimuleert scenarioplanning en het anticiperen op mogelijke gebeurtenissen. Gebruikers van deze focus herkennen zich ofwel in de mainstream term HRM, ofwel in alternatieve benamingen van het vakgebied zoals human capital, human being management of menselijk kapitaal;
– de verandermanagement-focus is het product van een unieke multidisciplinaire samenwerking tussen HR, communicatie en gedragswetenschappers. Deze focus stimuleert het in beweging krijgen van medewerkers door een combinatie van beleid en motivatie. Helaas is deze focus beperkt voorradig door de grote vraag vanuit organisaties naar gebruikers ervan, zogenoemde HR change agents;
– de performance-focus helpt de aandacht te richten op output, op resultaten voor de medewerkers en de organisatie. De drager probeert deze resultaten te vangen in cijfers, vooral om vinger aan de pols te houden over de geboekte successen. Deze focus kan in sommige gevallen tot obsessie voor quota leiden. Immers, wat niet vanzelf goed gaat, moet je reguleren. Gebruikers van deze focus zijn te herkennen aan termen als HR Control en HR Analytics.

De Rijnlandse bril

Alias de Slow P&O-bril. Deze bril richt de focus op gezamenlijke waarden van het Europese vasteland op het gebied van organiseren. Dragers van deze bril kunnen anderen verwijten een anglo-amerikaanse bril te dragen en hebben meestal een hekel aan de term HR om het vakgebied aan te duiden.

Dit model is leverbaar met onder andere de volgende opties:

– de individugerichte focus op managers en medewerkers. De gebruiker lijkt daarom soms een mens-bril te dragen, maar duidelijk geen geitenwollen sokken. Deze focus plaatst een individu in de context van mens en organisatie en kijkt naar het effect van een interventie, bij voorkeur op de langere termijn;
– de activistische focus op het vakgebied. Dat activisme kan gericht zijn tegen de 24 uurseconomie, tegen managers, maar ook tegen het vakgebied zelf. In dat laatste geval vindt de gebruiker dat ieder mens, en vooral iedere leidinggevende, P&O zelf moet kunnen doen. Deze focus is minder geschikt voor organisaties met een laag HR-bewustzijn van het management;
– de slow-focus stimuleert een andere beleving van tijd in de samenwerking tussen mensen, de ontwikkeling van een product of het vermarkten van een dienst. De gebruiker kent de waarde van natuurlijke ontwikkeling: sommige processen hebben nou eenmaal tijd nodig, om te wortelen, te groeien en/of te rijpen.

De duurzame bril

Dit is een hip model met retrolook, dat de waarde ten opzichte van andere brillen nog moet bewijzen. De bril helpt de drager de focus te richten niet alleen op de economie, maar vooral ook op milieu en samenleving.

Dit model is leverbaar met onder andere de volgende opties:

– de groene focus richt de drager op mogelijkheden om de CO2-uitstoot, het aantal filekilometers, het energie- en papierverbruik ter verkleinen voor de organisatie door middel van onder andere groene arbeidsvoorwaarden. Stimuleert ook in andere situaties praktische verbeteringen en oplossingen voor milieu en portemonnee;
– de maatschappijfocus helpt wat er in de maatschappij gebeurt te vertalen naar het P&O-vak. Deze focus laat de verbinding zien tussen de context en de organisatie en stimuleert betrokkenheid bij de drager;
– de doelgroepenfocus helpt HRM-beleid te vertalen naar verschillende klant-segmenten, bijvoorbeeld M/V, cultuur, leeftijd/generaties, lichamelijke beperkingen, opleidingsniveau. Deze focus richt zich op de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Verschillende opties die inmiddels uit productie zijn zoals lifetime employment, leeftijdsbewust personeelsbeleid en vitaliteitsbeleid, geven deze bril zijn retrolook.

De mindfulness-bril

Deze bril helpt ‘verziende’ P&O’ers te focussen op het nu. De drager krijgt meer aandacht voor wat er is en voor de beleving van het moment. Deze bril is zeer effectief in één-op-één gesprekken en in groepen met teveel dragers van de Business Partner-bril met strategische focus.

Dit model is leverbaar met onder andere de volgende opties:

– de spirituele focus ondersteunt de intuïtie van P&O’ers. Deze focus laat zien dat er meer is tussen hemel en aarde. De drager stimuleert medewerkers en zichzelf te zwerven in het werk en open te staan voor toevallige ontdekkingen (serendipiteit);
– de Gaia-focus zoomt in op de verbondenheid, niet alleen tussen mensen maar ook tussen de mens en zijn omgeving. Gebruikers van deze focus hebben vaak ook een duurzame bril op zak om oplossingen te bedenken om de obstakels voor verbondenheid uit de weg te ruimen;
– de leiderschapsfocus stimuleert de drager verantwoordelijkheid te nemen voor de ontstane situatie en passende actie te ondernemen. Gebruikers van deze focus zijn door hun gedrag een voorbeeld voor anderen en willen invloed hebben op de toekomst van de organisatie en haar context.

Welke P&O-bril zet je graag op? Of staat jouw P&O-bril er niet tussen?

Over de auteur: Karin Tempelaar is adviseur communicatie en kennisdeling adviesbureau Lumax Producties. Zij draagt sinds haar 15e een bril om de omgeving scherp te zien en houdt haar focus op het P&O-vak scherp door te bloggen, te discussiëren en te lezen.