Staan mensen echt op de eerste plaats?

Veel organisaties claimen dat ze hun mensen op de eerste plaats zetten. Dat klinkt goed natuurlijk, en in een overspannen arbeidsmarkt kun je er bijna niet tegen zijn. Maar wat houdt dat nou eigenlijk in? Is dat wat jouw organisatie ook echt doet? En wat kun je leren van de Rockstars methode?

De ideale wereld

Veel organisaties weten maar al te goed hoe moeilijk het is om talentvolle mensen te vinden en vast te houden. Want de spoeling is dun, en goede mensen hebben veel opties om uit te kiezen. Dus is het verleidelijk om als organisatie je beste beentje voor te zetten. Bijvoorbeeld door te benadrukken welke mogelijkheden mensen krijgen, en hoe belangrijk de organisatie het vindt goed voor haar mensen te zorgen. Of zelfs hoe de mensen het allerbelangrijkste zijn en op de eerste plaats staan.

Zolang de belangen van mensen en andere belangen met elkaar in de pas lopen, is dit een uitspraak die je makkelijk en ongestraft kunt doen. Bijvoorbeeld als je een project hebt, en een aantal van je meest talentvolle mensen staat te trappelen om het op te pakken. Met geweldig resultaat. Heel veel waarde voor je klant, goede prijzen voor de diensten. Iedereen blij. Maar wat nou als belangen niet helemaal in de pas lopen, of zelfs met elkaar in strijd zijn? Welke keuze maak je dan?

‘Niet interessant voor mij’

Een voorbeeld uit de dagelijkse praktijk van Team Rockstars IT, een detacheerder van IT-professionals die bekend staat om zijn mensfocus. Het commerciële team was er na maanden hard werken in geslaagd om een grote financiële instelling als klant binnen te halen. Champagne! Want: een grote, complexe organisatie met heel veel IT. Veel commerciële potentie dus. De aanvraag voor een eerste opdracht kwam direct binnen. Een eerste IT-Rockstar ging op gesprek en concludeerde: ik vind deze opdracht niet interessant. Rockstar twee en rockstar drie kwamen in de week die volgde tot dezelfde conclusie: niet interessant voor mij. Wat was er aan de hand? Kort gezegd: oude en heel specifieke software waar je als IT-er in je verdere carrière weinig aan hebt. En qua cultuur sloot het ook niet helemaal aan.

Het vertrekpunt bij Team Rockstars IT is: de rockstar bepaalt. Dus als een IT-er een bepaalde opdracht niet wil doen, dan staat het de rockstar vrij die opdracht niet aan te nemen. Maar het was wel een nieuwe klant, met mega commerciële kansen waar het accountmanagement team hard aan had getrokken. Bij een van de grote namen in de financiële wereld. Een lastige situatie dus.

Kleur bekennen

Dus nu de vraag aan jou: wat zou jouw organisatie in dit geval doen? Volg je de wensen en inschatting van je mensen? Of prevaleert in zo’n geval het klantbelang? Het een is niet per se beter dan het ander, maar een andere keuze heeft andere gevolgen. Dus als een organisatie in dit voorbeeld besluit om dan toch het klantbelang voor te laten gaan, dan is de enig mogelijke conclusie dat de mensen dus niet op de eerste plaats staan. Daar staat namelijk het klantbelang al, en op de eerste plaats is maar plaats voor een. Dat wil niet zeggen dat de mensen dan niet belangrijk zijn. Zeker niet. Je kunt alsnog veel voor mensen doen qua ontwikkeling en voorwaarden. Maar echt op #1 staan ze dan dus niet.

Het is een waardevolle vraag om te stellen: wat is voor onze organisatie nou echt het belangrijkste? Welke keuze maken we als belangen met elkaar in strijd zijn? Als dat niet de mensen zijn, dan doe je er waarschijnlijk goed aan niet te communiceren dat mensen op de eerste plaats staan. Dat geeft dan in elk geval een eerlijk en realistisch beeld van de prioriteiten van de organisatie. Want er zijn altijd gevallen waarin dat duidelijk wordt, en mensen zien dat. Daarmee staat ook de geloofwaardigheid van de organisatie op het spel. Als je zegt dat mensen op de eerste plaats staan, terwijl uit de gemaakte keuzes blijkt dat het niet zo is. Het doet denken aan de wijze raad van Winston Churchill: ‘Ik luister niet meer naar wat mensen zeggen, ik kijk gewoon naar wat ze doen. Gedrag liegt nooit.’

De juiste balans

Andere keuzes hebben andere gevolgen. Team Rockstars IT groeide in zeven jaar tijd van nul naar meer dan 500 IT-professionals. Met torenhoge waarderingsscores van zowel de mensen in de organisatie als klanten. Maar wat deden ze nou in het lastige voorbeeld van hierboven?

De IT-ers gingen niet naar de bekende financiële instelling. Niet zozeer omdat klanten niet belangrijk zijn voor Team Rockstars IT – integendeel – maar vanuit de overtuiging dat wat het beste is voor de rockstars, het beste is voor iedereen. Ga maar na. Wat gebeurt er als je een jonge talentvolle IT-er tegen zijn zin naar een opdracht stuurt, waar hij of zij simpelweg niet het idee heeft iets te kunnen leren, impact te kunnen maken of een leuke tijd kan hebben?

Dat vergroot dat zo’n professional de organisatie verlaat. Vaak teleurgesteld. Dan heeft de klant alsnog geen invulling van de opdracht, de organisatie verliest een talent, en de professional heeft niks gewonnen. Een spel met alleen verliezers.

Zelfs in een situatie waarin de mensen echt op de eerste plaats staan, hebben zij alsnog een belangrijke rol te spelen. Door met hun inzet en talent het verschil te maken voor klanten. Dat is de keerzijde van de medaille. Zo krijgen mensen de vrijheid om echt verantwoordelijkheid te kunnen nemen. Elke relatie kan op termijn alleen succesvol zijn als sprake is van gelijkwaardigheid en een zekere mate van wederkerigheid.

Luisteren, luisteren, luisteren

Het balanceren van belangen en perspectieven is doorlopend relevant. Dit is geen kwestie van het maken van een checklist of proces waar je elk concreet voorval uit de dagelijkse praktijk tegenaan kan gooien. Waar het wel om gaat? Continu in gesprek zijn. Met nieuwsgierigheid en zonder oordeel. Om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van wat mensen belangrijk vinden, en wat je als organisatie kunt doen om dat in te vullen.

Raymond de Looze (1976) is co-founder en People Strategist bij Double-OO, dat organisaties helpt een zo groot mogelijke positieve bijdrage te leveren aan het leven van hun mensen. Omdat het kan. Daarnaast is hij spreker en schrijver van DIY Goeroe (2020) en Hoe je de beste versie van jezelf wordt – en waarom je dat vooral niet moet willen (2021).