Train hard, fight easy!

In de afgelopen jaren heb ik in mijn werk op het gebied van Leiderschaps- en Teamontwikkeling heel vaak stoom af kunnen blazen aan de keukentafel. In gesprek met manlief over mijn opdrachten die soms goed en soms minder soepel verliepen, viel het mij op dat hij soms ontnuchterend commentaar kon leveren op zaken. Glimlachend zei hij wel eens dingen tegen me als: “Jullie ouwehoeren vooral over leiderschap, teamwork en vertrouwen. Bij Defensie dóen wij dat soort dingen gewoon. Klets eens wat minder en ga gewoon aan de slag!” Lekker dan. Alsof het zo eenvoudig is.

Over de waarde van oefenen van nieuw gedrag in een veilige omgeving

Toch waren het juist zijn verhalen die mij inzicht gaven in hoe wij binnen het bedrijfsleven veel kunnen leren van dit bijzondere “bedrijf”. Een van die verhalen aan de keukentafel, die mij veel inzicht gaven, deel ik hier graag met jullie:

Vanaf het moment dat je opkomt op de Koninklijke Militaire Academie (KMA) wordt vertrouwen er in gestampt. Vertrouwen in mens en materieel. Daar zijn zeer uiteenlopende oefeningen voor. De meest ‘extreme’ zijn onze Grensverleggende Activiteiten zoals ‘Werken op Hoogte’, Parachutespringen en Duiken. Door deze oefeningen worden een aantal zaken heel helder;

• Je leert jezelf beter kennen
• Je leert je collega’s beter kennen
• Je leert te vertrouwen op je collega’s
• Je leert te vertrouwen op het materieel
• Je leert hoe bovenstaande zaken je samen een sterker team maken

Dat zijn allemaal mooie kreten en beloften en je gelooft het allemaal wel, totdat je er daadwerkelijk mee te maken krijgt. En zo kan het zijn dat je na een paar weken op de KMA ineens op een 20 meter hoge klimtoren staat en je de moet abseilen met een ‘zelf-geknoopt broekje’ (uiteraard wel gecontroleerd) en beveiligd door een collega. Let wel, deze collega was ook een jongen van 19 die twee maanden daarvoor ook nog nooit een uniform had aangehad. En dan wordt het ineens echt. Het maakt niet uit wat voor een persoon daar beneden staat. Hij/zij staat op te letten en laat je echt niet te pletter vallen… Toch??

Dit soort zaken wordt steeds uitgebreid door de oefeningen extremer te maken en je grenzen steeds verder op te rekken. Bijvoorbeeld door op 60 meter hoogte over een zogenaamde ‘indianenbrug’ te lopen en halverwege te gaan abseilen, wederom beveiligd door jouw collega. Of door op 400 meter uit een vliegtuig te springen. De parachute gaat vanzelf open (want dat zegt de sergeant) en het landen heb je een week lang ‘droog geoefend’ op de grond. Oftewel; de eerste parachutesprong die je solo maakt is er direct een van alles of niets. Best een dingetje, kan ik je zeggen. Maar ik heb geleerd dat ik kan vertrouwen op mezelf en op mijn collega’s.

Een van de mooiste zaken is dat ik een heel sterk gevoel heb ontwikkeld van ‘ze laten me toch niets overkomen?’ Als een deskundige zegt dat het kan, dan kàn het ook. Ja, ik word geacht om zelf te blijven nadenken en mijn hersens te gebruiken, maar ik weet ook dat ik mag vertrouwen op het vakmanschap van de ander. En daar waar hij of zij de expert is, vertrouw ik nu, ongeacht de rang van de ander, op zijn of haar kunnen. Weten wanneer ‘los te laten’, te vertrouwen, scheelt een ongelofelijke hoeveelheid onnodig verlies van energie en maakt het team sterk.

Mooiste voorbeeld voor mij daarvan is dat ik tijdens een oefening een keer geblinddoekt en geboeid in een zwembad gesprongen ben. Je moet weten dat ik geen held ben onder water. Zwemmen is voor mij een nuttigheid, techniek is mij vreemd en wanneer ik kan zal ik lekker in een zee van 20 plus graden pootje baden. Van mij hoeft dat ‘zeehonden-wannabee’ gedrag allemaal niet zo.

Maar goed, daar stond ik dan, volledig gedesoriënteerd met blinddoek, lange overal en vastgebonden handen en voeten. Aan de akoestiek kon ik horen dat ik in een zwembad stond, voor en achter me de andere collega’s, als volgzame schapen achter elkaar aanschuivend langs een zwembadrand. Af en toe een kortaffe aanwijzing van een van de begeleiders. ‘Naar voren!, klonk het. Springen! Nu!’ En ik sprong. Met in mijn achterhoofd het zinnetje; ‘Ze gaan me nooit laten verdrinken, dit gaat goedkomen. Durf te vertrouwen.’ En het kwam goed. Natuurlijk. Het was super spannend maar deze ervaring zal altijd een geweldige metafoor blijven voor het vertrouwen wat je kunt hebben in je teamgenoten en in je materieel.

Continu leren en proberen

‘Train hard, fight easy’ is een veelgebruikte spreuk binnen Defensie. En nee, niet zo modern maar daarom niet minder waar. Alexander Suvorov, volgens de Russen de grootste generaal aller tijden, leefde in de 18e eeuw en sprak deze woorden. Een inzicht wat anno 2015 nog steeds zijn waarde kent. Binnen het bedrijfsleven is eigenlijk alles bijna voor het ‘echie’. Sterker nog, voor het maximaal benutten van je capaciteit zie je vaak een beweging om de ‘effectieve uren’ van een afdeling zo hoog mogelijk te maken. Heel goed en heel begrijpelijk natuurlijk vanuit financiële, bedrijfskundige kant. Vergeet alleen niet dat mensen ook tijd en ruimte nodig hebben om te leren en te ontwikkelen. Wanneer je nieuw of ander gedrag van je mensen verwacht in de toekomst, is het belangrijk om voldoende ruimte in te bouwen om dit nieuwe gedrag te kunnen doorgronden, te oefenen, fouten te kunnen maken, er van te leren om vervolgens in de praktijk mee aan de slag te gaan.

Dat je in je werk, op de werkvloer, ook kunt leren en continu je werk en je manier van werken kunt verbeteren, moge duidelijk zijn. Alleen voelt dat voor velen van ons alsof je moet leren fietsen op een snelweg. ‘Fouten maken mag!’ wordt er vaak geroepen door managers en HR professionals. Ja lekker dan, maar de consequenties van die fouten zijn nu eenmaal snoeihard wanneer je niet eerst even mag oefenen op het zandpad achter het huis.

Binnen Defensie wordt er heel wat af geoefend. Het maakt uiteraard een groot verschil of je bij een staf of bij een ‘parate eenheid’ zit. Maar dit is, denk ik, niet anders binnen het bedrijfsleven met de verschillen tussen de staven en de lijnafdelingen in het primaire proces. Zit je binnen Defensie bij zo’n parate eenheid dan is het niet heel ongebruikelijk om zo’n 60% van je tijd bezig te zijn met oefeningen, opleidingen en lessen. Weken in het veld, in binnen of buitenland, met je vlekkenpak in het bos bijvoorbeeld, of op de kazerne in een gebouw of op een grasveld.

Nu wil ik niet beweren dat deze percentages voor training en opleiding wenselijk zijn voor het bedrijfsleven, maar ik denk wel dat we ons moeten realiseren dat sommige zaken niet vanzelf gaan. Teamvertrouwen, samenwerken, weten waar je kwaliteiten zitten en weten waar jij kwetsbaar in bent en beter om hulp kunt vragen, is iets wat je niet ‘zomaar’ hebt. Tenzij je toevallig met de gave van perfectie geboren bent.

Mijn pleidooi?

Zorg als manager of leider voor voldoende oefenruimte voor jouw mensen. Maak glashelder waar je naar toe wilt met jouw club en welk gedrag je van hen verwacht. En zorg voor voldoende ruimte om te oefenen. Een voormalig bataljonscommandant van mijn man zei hem met enige regelmaat: ‘Als je geen fouten maakt, leer je ook niets.’ Vandaar dat grenzen van vermogen en wilskracht met enige regelmaat opgezocht werden om die fouten af te dwingen. Om er vervolgens van te kunnen leren en bij te kunnen sturen. Ik zeg niet dat je zo ver zou moeten gaan bij jouw mensen, maar denk wel even na hoe veel ruimte ze bij jou krijgen om fouten te maken. Fouten maken die gemaakt mogen worden. Waarbij ze voelen dat je dit juist van hen verwacht om er vervolgens van te kunnen leren.

Als ik meer fouten maak dan jij. Dan win ik.

En wanneer je deze ruimte niet hebt in je primaire proces, bijvoorbeeld omdat je klanten er dan last van hebben, kijk dan of je die ruimte in kunt bouwen op andere momenten. Door middel van trainingen, intervisie tijdens werkoverleggen, teamdagen of andere mogelijkheden. Nieuw gedrag komt niet vanzelf. Eerst ervaren en leren, dan uitvoeren! ‘Train hard, fight easy!’

De blog is geschreven door Annelies Rulkens-Zielman, directeur/eigenaar van Inn-spiratie