Als zin in werk even helemaal weg is

Er zijn twee situaties dat zelfs toegewijde managers en medewerkers hun zin in het werk verliezen: bij de aankondiging van een nieuwe strategie, zeker in grote corporate ondernemingen, en bij een reorganisatie. Minder zin herken je aan  minder energie bij medewerkers, ontbreken van initiatief, sloomheid. Waarom gebeurt dit? Wat kan de organisatie eraan doen?

Onzekerheid verlamt

Wéten wat jouw organisatie werkelijk wil bereiken, en hoe jij in jouw werk daaraan een bijdrage levert. Als aan dié zekerheden wordt getornd, dan doet dat mentaal iets met je. Het heeft direct invloed op het werk. Het vooruitzicht van organisatieverandering veroorzaakt dat je je zorgen maakt. Misschien omdat je bang bent dat je je baan verliest. Of je zit lekker in je vel met fijne collega’s en denkt: Zal dat na de reorganisatie ook nog zo zijn?
Die onzekerheid brengt spanningen met zich mee. Je krijgt moeite met concentreren. Je merkt dat het lastiger is om beslissingen te nemen. Als je onzeker bent over je toekomst, heb je ook geen zin om nieuwe projecten te starten.

Gevoel van waardering

In de onzekere tijd van een nieuwe strategie of reorganisatie kan je gaan twijfelen aan de waardering voor jouw werk. Of je onzeker gaan voelen over jouw capaciteiten en de toekomst. Dat is niet goed voor je motivatie. Vaak staat het vertrouwen in het management onder druk. Veel reorganisaties worden door bestuurders in een klein team uitgewerkt – met radiostilte tot er een eindresultaat is. Human-resource- professionals en bestuurders doen er goed aan om de psychologische gevolgen te erkennen van de onzekerheid die een nieuwe strategie of reorganisatie met zich meebrengen.

Wat kun je wel doen?

Stap 1 is erkennen dat onzekerheid verlamt. Toon waardering voor het werk dat medewerkers verstouwen. Stap 2 is het benoemen van de onzekere periode en ruimte bieden. Zorg voor frequente en eerlijke updates over het proces.

Wie zich gehoord en gezien voelt, zal minder willen speculeren over uitkomsten. Dus is er minder kans dat er een geruchtenmachine opduikt in het informele circuit. Zo’n informeel circuit stimuleert verlamming in de organisatie. Het is sowieso nuttig om je op kortetermijndoelen te concentreren: concrete resultaten.

Betrekken van medewerkers

Mijn ervaring als adviseur bij tal van veranderprocessen is, dat medewerkers zich veel comfortabeler voelen  als er duidelijk geplande communicatiemomenten zijn, niet te ver uit elkaar. Je voelt je dan als medewerker betrokken. Je kan zorgen en ideeën uiten. Die invloed op het proces vermindert de onzekerheid enigszins. Besef dat medewerkers zelf hun werk het beste kennen; zij kunnen waardevolle suggesties geven over verbetering van processen en structuren. Een open deur en oor voor medewerkers die persoonlijke begeleiding waarderen, helpt om de moraal hoog te houden.

Communicatie cruciaal

Communicatie is cruciaal om veranderingen te kunnen omarmen. Allereerst natuurlijk om de noodzaak van veranderingen te snappen. Zie je de noodzaak niet, dan schiet je in de weerstand.  Kennis van een nieuwe strategie helpt je om te focussen op veranderingen. De mate waarin je zelf kan bijdragen aan veranderingen, is een drijver voor succesvolle verandering. Vertrouwen in je leidinggevende en de ruimte die je krijgt, zijn bepalend.

Getrouwd met je werk

In de zomer van 2024 wisselde ik met 15 deelnemers van gedachten over de zin van werk in een workshop over goede gesprekken. Verrassend vond ik dat een human-resource-manager vertelde dat de werkgever tattoos had gefaciliteerd voor productiemedewerkers. Nee, ze zetten geen logo, maar wel de tattoo van het voedingsproduct waaraan ze werkten. Ultieme betrokkenheid, het voelt als ‘getrouwd met je werk’. Het maakt het besef groter hoe intens je het beleeft als je zó betrokken bent en slachtoffer bent van een reorganisatie.
Als jonge medewerker maakte ik een pijnlijk faillissement mee. Het is een kras op mijn ziel, nog steeds. Het kostte me enkele weken om weer zin in werk te krijgen. Als zekerheden wegvallen, zijn de mentale processen een spelbreker voor zin in werk. Dat beseffen is het begin van hier goed mee kunnen omgaan.

Peter van den Besselaar is senior expert Veranderen en Cultuur bij Bex*communicatie, kennispartner van HR & Communicatie.

Op dinsdag 12 november 2024 organiseert HR & Communicatie het summum Zinvol sturen.
Aanrader! Een heldere visie, missie, koers of doel draagt bij aan medewerker-engagement. Weet jij wat je moet doen om beter richting te krijgen en met elkaar te koersen? Hoe geef je krachtige sturing door persoonlijke aandacht? Meld je aan!