Heb jij last van (te) hoge werkdruk? Doe de quickscan

Steeds meer mensen ervaren een (te) hoge werkdruk. Waar komt dat door, wat heeft het tot gevolg, en hoe ontdek je hoe hoog de werkdruk voor jou, jouw team of organisatie is?

‘Hoe gaat het met je?’

‘Ja, goed… druk druk. Jij?’

‘Ook!’

Herkenbaar? Helaas krijg je dit antwoord waarschijnlijk regelmatig van vrienden, familie en collega’s, als je hen vraagt hoe het gaat. In mijn beleving heeft ‘druk’ een negatieve lading. Er is namelijk een verschil tussen ‘lekker bezig zijn’ en ‘het druk hebben’. Als je het druk hebt, is er een tekort aan tijd, en een tekort aan tijd is stressvol. Vaak is dit tekort werkgerelateerd, wat betekent dat de werkdruk te hoog is. Vanuit mijn functie als Strategic Happiness Expert zie ik dat dit een steeds groter wordend probleem is.

Hoe ontstaat werkdruk?

Werkdruk treedt op als je het werk niet binnen de gestelde tijd af kunt krijgen of als je niet aan de gestelde eisen kunt voldoen (Arboportaal.nl, 2019). Van invloed op het niet afkrijgen van je werk kan zijn:

• Te weinig ingeplande tijd voor de hoeveelheid werk;
• Te zware verantwoordelijkheden;
• Opleiding(sniveau) of werkervaring die niet aansluit bij het verwachte eindresultaat;
• Niet de juiste middelen en apparatuur tot je beschikking hebben;
• Technische mankementen.

Ook kan werkdruk optreden door niet- werkgerelateerde oorzaken. Denk bijvoorbeeld aan een privésituatie die veel aandacht vergt, zoals het hebben van een gezin of het verzorgen van een ouder. Of denk aan het hebben van FOMO – fear of missing out – waardoor je vrije tijd uitpuilt van de gezellige verplichtingen, uitjes en borrels, terwijl je (onbewust) eigenlijk best veel behoefte hebt aan een weekendje rust en me-time.

Het verschil tussen werkdruk, werkstress en een burn-out

“Stress is onvermijdelijk,” vertelt Thijs Launspach, psycholoog en schrijver van het boek Fokking Druk, in een interview met NU.nl. “Dat hoort nu eenmaal bij het leven.” Launspach legt uit dat ons lichaam adrenaline en cortisol aanmaakt bij dreiging of gevaar – onmisbare stoffen om zo snel en adequaat mogelijk te reageren. “Maar tegenwoordig staat ons lichaam dankzij ons drukke leven voortdurend in die stressstand. […] We leven en werken heel anders dan vroeger. De grens tussen privé en werk vervaagt, want dankzij onze mobiele telefoons zijn we altijd en overal telefonisch en per mail bereikbaar. We hebben bovendien veel te hoge verwachtingen van onszelf.” Door te veel stress en aanmaak van cortisol ontstaat er volgens Launspach een blessure: als gevolg van drukte blijft het lichaam in de alarmstand staan. En als die te lang aanhoudt, ontstaat een burn-out.

Werkdruk, werkstress en burn-out zou je dus kunnen zien als resultanten van elkaar. Te hoge werkdruk kan een belangrijke oorzaak zijn van werkstress, die weer kan leiden tot burn-out. Herken je deze negatieve trend bij jezelf of binnen jouw organisatie? Logischerwijs wil je het probleem bij de bron aanpakken, en dus iets doen aan de werkdruk.

‘Daardoor gaan we naar huis met een schuldgevoel, en werken we ’s avonds door.’

Ben je druk bezig of krijg je veel gedaan?

Hoewel stress onvermijdelijk is, is het hebben van zo’n (te) druk leven volgens hem wel een keuze. En dus is het iets wat we kunnen veranderen. Niet dat het makkelijk is om drukte te verminderen, maar het is wel mogelijk – met veel geduld, wat goede tips en oefeningen, en een beetje doorzettingsvermogen.

Ook Bruce Daisley, schrijver van boek Plezier in je werk en vicepresident van Twitter Europa, ziet de mogelijkheden om werkdruk (en daarmee ook het risico op werkstress en burn-out) te verminderen. In een interview met NRC vertelt hij dat hij het kwalijk vindt dat werknemers op een doorsnee kantoor vaak te veel worden afgeleid – door vergaderingen, kantoortuinen en talloze e-mails. “Steeds druk bezig zijn, is niet hetzelfde als veel gedaan krijgen. […] Nu hebben we steeds het gevoel dat we niks kunnen afmaken. Daardoor gaan we naar huis met een schuldgevoel, en werken we ’s avonds door.”

Daisley hoopt dat mensen zich bewust worden van hun eigen mogelijkheden en vrijheden. “Een medewerkster vroeg me ooit: ‘Als ik het lastig vind hier mijn werk af te maken, mag ik dan om vier uur ’s middags naar huis om daar verder te werken?’

Ik schaamde me daarna gewoon. Ik dacht: ‘We maken van onze briljante, capabele medewerkers kinderen die steeds om toestemming moeten vragen.”

Quickscan: Is er sprake van werkdruk in jouw organisatie of team?

Een structureel te hoge werkdruk is dus één van de veelgenoemde oorzaken van werkstress. Omdat werkstress zich op korte- en lange termijn uit in ziekteverzuim, bijvoorbeeld door burn-out, is het verstandig om je bewust te zijn van de hoeveelheid werkdruk in je organisatie of team. Ook is dit relevant om in de gaten te houden als directeur HR of teamleider.

Daarom hebben wij een handige quickscan gemaakt die jou helpt om de werkdruk binnen jouw team of organisatie vast te stellen. Stel jezelf of je collega’s de volgende vragen:

Antwoord met Nooit, Zelden, Soms, Vaak of Altijd 

1.  Ik heb te veel werk te doen
2.  Ik moet gehaast werken
3.  Ik krijg mijn werk niet op tijd af
4.  Ik loop tegen mijn grenzen aan
5.  Ik kan mij moeilijk concentreren
6.  Ik voel mij moe bij het opstaan
7.  Na werk heb ik weinig energie voor hobby’s
8.  Als ik thuis kom, wil ik met rust gelaten worden

Wordt er veel geantwoord met ‘altijd’ of ‘vaak’? Dan is het tijd om de werkdruk aan te pakken. Bespreek met elkaar waar die werkdruk vandaan komt. Ligt de werkdruk bij één persoon? Dan is het werk wellicht niet eerlijk verdeeld, of heeft die persoon niet de juiste opleiding, ervaring of interesse voor het werk. En vergeet niet dat de privésituatie ook een grote rol kan spelen. Hebben meerdere collega’s er last van werkdruk of zelfs het hele team? Dan heeft de werkgever ook een belangrijke taak dit serieus te nemen.

Onze anonieme wekelijkse 15 seconden survey wordt door klanten dikwijls ingezet om het stressniveau te monitoren. In de gehele organisatie, in teams en op persoonlijk niveau. Door dit realtime inzicht kun je ontdekken waar in de organisatie de werkdruk (te) hoog is. Met aanvullende korte feedback enquêtes en door het gesprek aan te gaan, kun je direct ingrijpen. Je zet weer een stap richting een positief, gezond werkklimaat!

Lees ook onze 9 tips waarmee je jouw werkdruk structureel verlaagt.