Uitbesteden of inhuren van externe adviseurs? Kennis en kunde maken het verschil!

Uitbesteden of inhuren? Kennis & Kunde maken het verschil!
Uitbesteden van overheidsdiensten aan externe adviseurs.

Overheden besteedden in de jaren ’80 van de vorige eeuw diensten uit die zij zelf ook zouden kunnen verrichten, omdat dat goedkoper en efficiënter was. En vaak eigen kwaliteiten en deskundigheden onbenut bleven.

Hoewel voor die tijd ook externe adviseurs werden ingehuurd, heeft de externe inhuur sinds die tijd een enorme vlucht genomen. Vanwege het grote dienstverleningsgebied heeft iedere overheidsorganisatie wel met externe adviseurs te maken: financiële en juridische dienstverlening, ICT-ondersteuning, organisatie- en managementadviezen, HRM advies-begeleiding-ondersteuning, beleids- en marktonderzoek, enz.

Tegenwoordig is de focus niet meer eenzijdig gericht op het kostenaspect. Met de inhuur van externe adviseurs kunnen publieke organisaties inspelen op veranderingen in hun omgeving en halen ze tegelijkertijd (specialistische) recente vakkennis en expertise in huis.

Doelen, belangen en focus op het resultaat

Doelen, belangen en focus op resultaat vormen in uitvoering van zaken echter vaak het probleem, zowel aan de kant van de overheden, maar zeker ook aan de kant van de externe adviseurs!

Hoewel de inzet van externe adviseurs nog steeds op grote schaal voorkomt, horen we toch steeds vaker kritische geluiden. De inzet van externe adviseurs baart zorgen en is steeds vaker onderwerp van politieke vragen en rekenkameronderzoek. Over externe adviseurs wordt wel gezegd: veel te duur in relatie tot wat het oplevert; snelle jongens en meisjes in mooie pakken, die veel geld verdienen en (te) weinig gevoel hebben voor politiek-bestuurlijke verhoudingen.

Ze maken zichzelf onmisbaar zodat ze voldoende werk blijven houden; ze droppen een beleidsadvies, maar maken zich beslist niet druk over de uitvoering; ze (be)sturen in plaats van adviseren en faciliteren; en waarom kunnen onze eigen mensen
(= ambtenaren) dat niet?

Een andere kant is dat er adviezen gegeven worden, inspelend op de grootste gemene deler, zònder werkelijk toegevoegde waarde te leveren, onafhankelijk en objectief te zijn. Meer het belang volgend wat het voor de ander makkelijk maakt. Dit ook met het doel om geliefd te blijven bij de opdrachtgever. Wat heb je er aan om kritisch te wezen, en snel uitgespeeld te zijn als extern adviseur?

Maar zijn deze opmerkingen wel terecht?

Welke rol speelt de ambtenaar, de bestuurder of de politicus indeze?
Hoe wordt het opdrachtgeverschap ingevuld? Op welke wijze wordt de kwaliteit van de door de gevraagde adviezen/werkzaamheden geborgen? En wat als er geconstateerd wordt “We hebben als organisatie een probleem! Laten we dat onderzoeken!!”
Ook bij grote projecten wordt dit dan maar gemakshalve aan de buitenwereld overgelaten, waarmee eigen doelen, belangen en resultaten gediend zouden zijn, geen gevaar zouden lopen, of als het niet succesvol is, makkelijker aan de externe adviseurs opgehangen kunnen worden.

Vergeten wordt dat de factoren tijd, geld, kwaliteit, organisatie en informatie om een eenduidige regie, visie en aanpak vragen!

Meerwaarde van externe adviseurs
De meerwaarde van externe adviseurs zou kunnen zitten in daadwerkelijk in te spelen op het van belang zijnde doel. Vervolgens een aanbod te doen waarin de kwaliteiten en deskundigheid van interne medewerkers wordt benut, vergroot en ook inzetbaar is bij zulke zaken, gericht op een praktisch en passend RESULTAAT.

Vaak uit het oog verloren; externen lopen er rond zònder dat er werkelijk iets verandert of verschijnen er rapporten die er fraai uitzien, maar vervolgens in de bureaula terechtkomen. Of tot slot: de meest desastreuze, worden zulke opdrachten een grote fiasco!

Denk bijvoorbeeld eens aan het project de NoordZuid-lijn, waarin gebleken is dat het College van B&W van de Gemeente Amsterdam fout na fout maakte. Er wat van geleerd? De tijd zal het leren….

Dit artikel is geschreven door Léon Algra, Algra Consult