Arbeidsvoorwaardencommunicatie anno 2020: I-dealisme en maatwerk

Overkoepelende communicatie over arbeidsvoorwaarden raakt uit de tijd. Het op collectieven gebaseerde Nederlandse overlegstelsel moet steeds meer wijken voor de individuele relatie tussen werkgever en werknemer. Dit levert niet alleen meer maatwerkafspraken op, maar vereist ook persoonlijke, een-op-eencommunicatie. Een fikse uitdaging voor HR en Communicatie. Maar ook een mooie kans om relaties te versterken en prestaties te verbeteren.

Huidige situatie
Momenteel spelen collectieve arbeidsvoorwaarden nog een belangrijke rol. Over het algemeen komen die tot stand door overleg tussen (vertegenwoordigers van) werkgevers en werknemers en zijn ze gericht op een groep mensen binnen een bedrijfstak of onderneming. De communicatie over collectieve arbeidsvoorwaarden anno 2012 weerspiegelt deze situatie en bestaat vooral uit:
• communicatie over het proces van totstandkoming;
• communicatie over het totale pakket aan arbeidsvoorwaarden;
• uitleg over toepassing voor de individuele situatie.
Hierbij wordt de communicatie vormgegeven vanuit de vakbeweging en de werkgever (waarbij die laatste doorgaans zijn afdeling HRM aan het werk zet).

Collectief moet wijken
Het collectief is echter allang niet meer het collectief zoals we dat van oudsher kennen. Door diverse maatschappelijke ontwikkelingen lijkt het steeds meer ruimte te maken voor de individuele relatie tussen werkgever en werknemer. Denk bijvoorbeeld aan de flexibilisering van de arbeidsmarkt en arbeidsrelaties. Aan de strijd om professionals op de arbeidsmarkt die binnen enkele jaren zal losbarsten. En aan een toenemende discussie over de rol van het huidige Nederlandse overlegstelsel.

I-deals en maatwerk
Prof. dr. Aukje Nauta, Arbeids- en organisatiepsycholoog aan de universiteit van Amsterdam, beschrijft voor de toekomst het fenomeen I-deals. Een I-deal is een maatwerkafspraak tussen werknemer en werkgever, waarbij iedere werknemer met zijn leidinggevende onderhandelt over tijd, geld, prestatie en ontwikkeling. I-deals zijn daarmee voor iedereen anders, want geen mens is gelijk. Nauta geeft aan dat I-deals:
• goed zijn voor de werknemer, omdat deze zelf de omstandigheden creëert waarin hij optimaal zijn werk kan doen;
• goed zijn voor de leidinggevende/werkgever, omdat de werknemer optimale prestaties levert;
• uit te leggen zijn aan collega’s en scheve gezichten voorkomen.

Persoonlijke, een-op-eencommunicatie
Voor arbeidsvoorwaardencommunicatie anno 2020 betekent dit dat collectieve, overkoepelende communicatie over collectieve arbeidsvoorwaarden(vorming) zal worden vervangen. Persoonlijke en een-op-eencommunicatie over de individuele mogelijkheden krijgt de overhand. De inhoud van de boodschap, de tone of voice en de inzet van het middel worden gepersonaliseerd en zo veel mogelijk toegespitst op de persoonlijke situatie van de medewerker. Arbeidsvoorwaardencommunicatie 2020 zal daarmee een instrument zijn om de relatie tussen werkgever en werknemer te versterken en de prestaties van die laatste te optimaliseren.

Volger of versneller?
Het spannende is natuurlijk de vraag of communicatie volgend is op de ontwikkelingen rondom arbeidsvoorwaarden of juist de versneller van dit proces kan zijn. Waarom wachten tot de ontwikkelingen rondom arbeidsvoorwaardenvorming een feit zijn? Ook nu kan deze vorm van communiceren al een voordeel opleveren in termen van binden en boeien, versterken van de relatie en verbeteren van prestaties. En dat kan een groot voordeel zijn in de huidige sterk concurrerende markt en in de toekomstige arbeidsmarkt waarop wordt gestreden voor talent.

Blog geschreven door: Vera de Witte, Hoofd Communicatie en Marketing van het CAOP, kennis- en dienstencentrum op het gebied van arbeidszaken in het publieke domein. www.caop.nl