Verhaalkracht inzetten om medewerkers te boeien en te binden

Iedere organisatie wil betrokken medewerkers. Betrokken werknemers zijn productiever, blijven langer bij de organisatie, vertonen meer inzet en toewijding en hebben over het algemeen een positieve invloed op de werkcultuur en de prestaties van de organisatie. Ruimte voor ontwikkeling en de mogelijkheid om bij te dragen aan maatschappelijke betekenis dragen zeker bij aan betrokkenheid, maar ik geloof erin dat je medewerker-betrokkenheid vooral kunt versterken door een actieve inzet van verhaalkracht in organisaties.

Alles hangt met elkaar samen

Het wordt steeds duidelijker dat ontwikkeling op alle niveaus met elkaar samenhangt. Wat er in de wereld gebeurt, beïnvloedt onze samenleving. Wat er in onze maatschappij speelt, beïnvloedt onze gemeenschappen en organisaties. Hoe teams zich ontwikkelen is van invloed op de cultuur en kwaliteit van de organisatie en hoe individuele professionals zich ontwikkelen is bepalend voor het succes en de saamhorigheid van teams. Sleutelwoord in al die ontwikkelingen is de mate van betrokkenheid. In hoeverre voelen we ons deelgenoot, onderdeel van een groter geheel?

We handelen vanuit datgene wat goed voelt en vanuit het vertrouwen dat we wel of niet hebben in de mensen om ons heen.

Uit het hoofd, in het hart

Al die voortdurende veranderingen vragen om een andere mindset vanuit HR en management. Je krijgt mensen niet zo vanzelfsprekend mee in een noodzakelijke ontwikkeling of gewenste beweging. En ook als het gaat om anders organiseren, slimmer werken of duurzame inzetbaarheid, is het lastig om de juiste argumenten te vinden of medewerkers te overtuigen van voordelen. Reden waarom veel van die projecten nauwelijks leiden tot ander gedrag, is dat ze te veel gestoeld zijn op rationele benaderingen en de aanname dat ons verstand de baas is. In praktijk blijkt echter dat we veel meer handelen vanuit datgene wat goed voelt en vanuit het vertrouwen dat we wel of niet hebben in de mensen om ons heen.

Niet maakbaar, maar voelbaar

Wil je bouwen aan een lerende organisatie? Wil je werken aan een kwaliteitscultuur? Wil je medewerkers meekrijgen in verandering? Dan is het effectiever om te appelleren aan herkenbare ervaringen en emoties in de vorm van aansprekende persoonlijke verhalen, waarmee mensen zich kunnen identificeren. Dat is best ingewikkeld als je als leidinggevende bent opgeleid in de veronderstelling dat de wereld maakbaar is en dat je met interventie A resultaat B bereikt. De realiteit is echter dat mensen verhalende wezens zijn, met alle daarbij behorende complexe gelaagdheid en drijfveren, wederzijdse afhankelijkheden en een breed spectrum aan emotionele prikkels, die ons het ene doen vermijden en het andere doen verlangen.

Samen leren, samen groeien

Hoe zorg je ervoor dat iedereen het juiste doet, op het juiste moment en met het juiste resultaat? En hoe doe je dat met behoud van een gezonde balans voor jezelf, je medewerkers en andere belanghebbenden? Wat kun je leren van verhalen over keerpunten? Welke inspiratie en inzichten haal je uit de verhalen van cultuurdragers? Wat zeggen verhalen over gewenste ontwikkeling en onderlinge saamhorigheid?

De tijd van hiërarchisch aansturen, inhoudelijke afspraken en regels van bovenaf doorvoeren is voorgoed voorbij. Medewerkers verwachten nu ruimte voor eigen regie. Ze willen verantwoordelijkheid én de vrijheid om mee te denken over besluitvorming, inhoud en uitvoering. Medewerkers willen dat hun leidinggevenden zich benaderbaar opstellen, openheid van zaken geven, in gesprek gaan over wat beter kan en hen bij plannen betrekken.

Aandacht voor wat ertoe doet

Medewerker betrokkenheid kun je niet afdwingen. Net als bij vertrouwen verdien je dat door te laten zien wat je bedoelt. Door het goede voorbeeld te geven. Niet door mooi weer te spelen, maar door jezelf te zijn, omgevingsbewust en authentiek, door échte verhalen te delen. Door te luisteren naar wat er leeft, te vragen naar de leermomenten, keerpunten en piekmomenten, de moeite en de blijdschap. Betrokkenheid groeit als mensen zich gewaardeerd, gehoord en erkend voelen. Je bent niet zozeer betrokken bij je taak en functie, je bent vooral betrokken bij degenen met wie je samenwerkt, je leidinggevende en je collega’s.

Het zijn vooral de persoonlijke verhalen die worden gedeeld die de betrokkenheid van medewerkers voeden.

Voedende verhalen

De kracht van de relatie bepaalt de mate van betrokkenheid met het werk, de organisatie en haar visie.  Het maakt dat je  bereid en gemotiveerd bent om je in te zetten voor het succes van de organisatie en daar verantwoordelijkheid voor te nemen. Het zijn vooral de persoonlijke verhalen die worden gedeeld die de betrokkenheid van medewerkers voeden. Verhalen die raken aan wat we in de kern met elkaar te doen hebben. Als je bewust op zoek gaat naar dergelijke verhalen krijgen strategische keuzes samenhang, dan voelen medewerkers zich gemotiveerd om zelf vorm te geven aan de ambities van de organisatie. Het begint met waarderend luisteren. Met collega’s in gesprek gaan over drijfveren en verwachtingen, over wat helpend is en in de weg zit, en over de consequenties van keuzes. Ruimte geven voor reflectie, voor eerlijke uitwisseling en opbouwende tegenspraak. Altijd met het doel om samen te groeien en te ontwikkelen.

Orde scheppen in de chaos

Van oudsher hebben verhalen de functie om betekenis te geven aan wat ons omringt, om wegwijzers te bieden in het leven, om te verklaren waar we vandaan komen en waar we naartoe gaan. Eigenlijk is het in organisaties redelijk vergelijkbaar. Je hebt oorsprongsverhalen die ons herinneren welke waarden van de oprichters ten grondslag lagen aan de huidige organisatie. Er zijn leiderschapsverhalen die getuigen van persoonlijke visie en moed. We nemen elkaar mee in verhalen over een gedroomde toekomst en we delen verhalen over persoonlijke trots en kwaliteiten van medewerkers.

Samenvattend

• Organisaties zijn voortdurend in verandering en groeien door betrokken medewerkers
• Leidinggeven aan veranderingen draait om authenticiteit
• Echte verhalen vertellen is een krachtige manier om betrokkenheid te versterken
• Gestructureerd verhalen delen in organisaties versterkt het narratief klimaat
• Als de gesprekken veranderen, verander je de organisatie

Raymond Godding is jouw aanspreekpunt voor het expertisegebied Branding & Engagement en woordvoerder namens HR & Communicatie.