Marcha Ringsma over vertrouwen herstellen: durf onbevreesd problemen aan te kaarten

Als onderdeel van het kennisthema van 2023 over ‘Vertrouwen op de werkvloer’ maken we een podcast en publiceren we interviews.

We delen verschillende interviews om je op te warmen voor ons event ‘Vertrouwen is een werkwoord’ op 9 november in Eindhoven. Nu een inspirerend gesprek met communitylid Marcha Ringsma. Marcha is een communicatieprofessional pur sang. Ze zet medewerkers graag in het hart van de organisatie. 

In ons onderzoek vroegen mensen om hun huidige gevoel van veiligheid en vertrouwen op het werk in een rapportcijfer uit te drukken. Hetzelfde aantal mensen gaf een beoordeling hoger dan 8 als lager dan 8.

Hoe interpreteer jij deze resultaten?

‘Ik denk dat iedereen wel eens een situatie heeft meegemaakt waarin ze zich minder vertrouwd voelden – het is een vraag die voor velen herkenbaar is. Het is opvallend dat er ook veel mensen zijn die juist heel positief zijn. Dit zou kunnen komen doordat mensen in HR en Communicatie wellicht meer geleerd hebben om openheid te stimuleren en zaken aan te kaarten. Als je dezelfde vraag zou stellen aan andere professionals, zouden de uitkomsten wellicht anders kunnen zijn.’

Hoe herkenbaar is het voor jou dat werkcultuur en kernwaarden aan elkaar gekoppeld zijn?

‘In mijn visie staat de werkcultuur in nauwe verbinding met de kernwaarden van een organisatie. Het lijkt erop dat er verschillende lagen zijn die belangrijk zijn, zoals de werkgever, de organisatiestructuur, het hogere doel en de kernwaarden zelf. Maar het essentiële moment komt pas wanneer al deze aspecten in harmonie zijn. Voor mij is dat iets wat niet altijd direct kan worden gekoppeld aan het vertrouwen dat ik voel in mijn directe werkrelaties. Met mijn directe werkrelaties ligt het vaak complexer en hangt het af van hoe we als team met elkaar samenwerken.

De kernwaarden van een organisatie kunnen echter dienen als waardevolle richtlijnen, vooral wanneer er gedrag wordt waargenomen dat als minder prettig wordt ervaren. Het benadrukken van openheid en respect in onze waarden en het maken van duidelijke afspraken over de waarden die we met elkaar delen, creëert een basis voor onderling vertrouwen en het opbouwen van sterke relaties.’

Zo’n 66% van de respondenten geven aan eerst wat tijd nodig te hebben voordat ze een ander vertrouwen. Hoe is dat voor jou?

‘Ik bevind me in die groep van 66% mensen die door vallen en opstaan wijzer zijn geworden. De onbevangenheid die ik ooit had, is geleidelijk verdwenen. Ervaringen hebben me voorzichtiger gemaakt. Hoewel ik nog steeds mijn mening durf te uiten, ben ik ook terughoudender geworden. Het kost me nu meer energie en tijd om me volledig open te stellen. Desondanks blijf ik geloven in de absolute en intrinsieke goedheid van de mens.

Vertrouwen is een kostbaar goed dat langzaam wordt opgebouwd en helaas snel kan worden afgebroken. Eén ernstige teleurstelling kan al het vertrouwen tenietdoen. Deze overtuiging heb ik niet alleen uit mijn eigen ervaring, maar zie ik ook bij anderen. In mijn rol als interimmer daarentegen merk ik dat ik verrassend snel in vertrouwen word genomen. Ik ben wel eens in een zieke organisatie gekomen.’

Ziek?

‘Ja, ziek. Soms beland ik in zulke uitdagende organisaties, waar het vertrouwen op geen enkele manier aanwezig is. Er is een gebrek aan openheid, respect lijkt geforceerd, en het is moeilijk om op elkaar te bouwen. Mensen gunnen elkaar niets.

Vertrouwen is een werkwoord, en het vergt moed om het te cultiveren. Het is vaak zo complex omdat de echte uitdagingen zich onder de oppervlakte afspelen. Dit vereist lef om moeilijke gesprekken aan te gaan, bewustwording te creëren en de onderliggende problemen bloot te leggen.

In het verleden heb ik een aantal keer deel uitgemaakt van een managementteam (MT). Ik werkte eens in een tamelijk autoritair team, bestaande uit vijf mannen. De medewerkers ervoeren een bezoek aan het MT vaak als een ik-word-nu-op-het-matje-geroepen-moment. Op een gegeven moment besloot ik dat aan het MT uit te leggen, geïnspireerd door persoonlijke ervaringen. Helaas stonden de teamleden niet open voor mijn feedback. In plaats van begrip te tonen, werd ik ‘geroast’.’

Wat is er in zo’n geval nodig om vertrouwen te herstellen?

‘Durf onbevreesd problemen aan te kaarten. Een oppervlakkige benadering volstaat niet. Het vereist diepgaand onderzoek en grondige analyse. Wees ook als HR- of communicatieprofessional hierop voorbereid. Het brengt persoonlijke risico’s met zich mee om dit te doen.
Zie je beweging? Dan hebben je inspanningen effect op het vertrouwen op de werkvloer en dat kan aanzienlijke invloed hebben op hoe relaties evolueren. Het doorbreken van bestaande patronen is van cruciaal belang. Waar er eerder te weinig vertrouwen was, biedt dit proces de kans om verwachtingen op één lijn te brengen. Het uitspreken en delen van verwachtingen vormt een essentiële interventie.’

Dank je wel Marcha voor dit fijne gesprek!

Vind je het interessant om verder te praten over vertrouwen op de werkvloer? Kom dan zeker naar het Summum wat HR & Communicatie organiseert op 9 november in Eindhoven. Check voor meer informatie het programma Vertrouwen is een werkwoord