Saskia Barendse werkt bij de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs. De focus van communicatie was lange tijd vooral gericht op de uitvoering, de middelen. Saskia laat zien hoe regie op communicatie via meerdere kanalen, vanuit een gedragen strategie, kan bijdragen aan het realiseren van doelstellingen: ‘Communicatie is niet het exclusieve domein van de afdeling Communicatie’.

Op Twitter werd je de Communicatiekoningin genoemd?

Klopt, wat een eer! Ik hoop dat ermee bedoeld wordt dat ik mijn collega’s in de organisatie en mijn vakgenoten op communicatiegebied aan het denken kan zetten over waar je als communicatieprofessional nou eigenlijk echt het verschil kan maken. Ik geloof heilig in de communicatieprofessional als procesbegeleider, als voelspriet in de organisatie, als verbinder tussen de beleidsplannen en de dagelijkse praktijk. En ik vind dat een communicatieadviseur zich pas echt onderscheidt, en een logische gesprekspartner kan zijn, als diegene niet alleen begeleidt en adviseert maar vervolgens ook zorgt voor de realisatie.

Waar sta je nu in je vak?

Mijn ontwikkeling heeft sterk te maken gehad met mijn drie verschillende werkgevers. Bij Interpolis heb ik, eerst als adviseur en later als hoofd van het interne communicatieteam, geleerd om mijn agenda opzij te leggen en de projectplanning even te laten voor wat het is als dat nodig is Het heeft geen zin om je plannen door te zetten als er teveel onduidelijkheid is, of als de brede gedragenheid ontbreekt. Doorvragen en wellicht een stapje terugdoen is dan verstandiger zodat eenieder zich betrokken voelt bij de plannen en ook zijn rol pakt bij de uitvoering.

Bij de Provincie Noord-Brabant heb ik kennis gemaakt met de Factor C-werkwijze. Die gaat uit van de kerncompetenties ‘omgevingsbewustzijn’ (weten wat er speelt) en die informatie ‘betekenis geven’ (erop inspelen, strategische keuzes maken voor beleidsinhoud en communicatie). Kern van die aanpak is dat je streeft naar goede communicatie in beleid, niet over beleid.

Bij mijn huidige werkgever, de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs, is communicatie lange tijd beperkt geweest tot uitvoering, tot middelen. Ik probeer nu te laten zien hoe professionele communicatie via meerdere kanalen, vanuit je strategie, kan bijdragen in het realiseren van je doelstellingen. Communicatie is niet het exclusieve domein van ‘de afdeling communicatie’. Ook hier speelt het communicatiever maken van beleid en organisatie: niet het beleid achteraf begrijpelijk maken, maar begrijpelijk beleid maken. Waar sta je voor als vereniging, als school, waarin ben je uniek, en waar merk je dat dan aan als ouder, als leerling of als docent? Op de scholen binnen de vereniging spelen diverse vraagstukken over reputatie en de betrokkenheid van stakeholders. Het is een uitdaging om mensen met dezelfde vraagstukken bij elkaar te brengen, van elkaar te laten leren. Er is veel versnipperde kennis, ook op communicatiegebied. Ik probeer bij te dragen aan het vinden van elkaar op die gedeelde vraagstukken.

Wat is voor jou het meest belangrijke in je werk?

Ik vind het belangrijk om te werken voor organisaties met een duidelijke visie: dit zijn wij, dit vinden we belangrijk, hier geloven we in. En ik vind het belangrijk om samen te werken met mensen die daarin geloven en daar vanuit hun eigen vakgebied invulling aan geven. Mensen met energie en passie voor hun werk. Ik hou ervan om allen kritisch te zijn op het effect van onze inspanningen: waarom doen we wat we doen, kan het anders, beter? En daar dan een positieve draai aan te geven. In zo’n organisatie kun je met communicatie echt iets bereiken, door bij te dragen aan de betrokkenheid van medewerkers, zodat wij allen uitdragen waar de organisatie voor staat.

Je stelt ‘delen is het nieuwe leren’, hoe zie jij dit?

Je leert allang niet meer alleen in klasjes, op een vooraf afgesproken tijdstip. Mensen zijn steeds vaker lid van communities. De focus verschuift van formeel naar informeel leren: als een rode draad door je werk heen sta je in contact met mensen die je aan het denken zetten en die je ertoe brengen eens iets nieuws te proberen. Kennis is steeds minder macht, want kennis is er om te verrijken. ‘Je bent wat je deelt’; dat zie je bijvoorbeeld veel bij jongeren die hun meningen en kennis massaal etaleren via blogs en social media. En waarom zou je iets zelf oplossen als je collega’s het antwoord wellicht al weten? Je leert overigens sowieso het beste door te DOEN: iets uit te proberen, mee te werken aan iets. Dat beklijft . Daartoe moeten we als communicatiemensen in organisatie zorgen dat mensen weten wie waar goed in is, wie waar ervaring in heeft, zodat mensen elkaar (fysiek en virtueel) kunnen vinden op gedeelde leervragen. Dat gaat overigens natuurlijk ook over organisaties heen.

Hoe zijn HR en Communicatie bij jouw vereniging met elkaar verbonden?

Door bijvoorbeeld onze aanpak bij het loopbaancentrum ProMotion. Regie pakken op je loopbaan, werken aan je professionalisering, dit zijn speerpunten binnen onze vereniging Ons Middelbaar Onderwijs. Het loopbaancentrum ProMotion, helpt daarbij. We zijn nu volop bezig met het aanscherpen van de arbeidsmarktcommunicatie. Omdat we de voordelen van dit loopbaancentrum, en ook van alle andere mogelijkheden voor professionalisering, nog beter kunnen benadrukken voor zowel huidige als toekomstige collega’s. Als je bij één van de scholen werkt die deel uitmaken van de vereniging, word je gestimuleerd om te werken aan je professionalisering en je inzetbaarheid. Dat kan door training en opleiding, maar ook door kennis te delen met collega’s van binnen en buiten de school. Vanuit de gedachte: als je het beste uit jezelf haalt en plezier hebt in je werk, verrijk je daarmee het onderwijs aan de leerlingen. ProMotion staat sinds de start in 2010 inmiddels succesvol op de kaart binnen de vereniging. Medewerkers, schoolleiders en leidinggevenden weten het loopbaancentrum goed te vinden. Uit de resultaten van de afgeronde individuele trajecten blijkt dat voldaan wordt aan de doelstelling van ProMotion om de juiste persoon op de juiste plek binnen de scholen en het bureau te krijgen.

‘Grote strategieplannen voor een organisatie zijn zinloos als er geen open communicatieklimaat op de werkvloer heerst’, zegt Marc Amaral. Hij bekleedde bij grote bedrijven diverse communicatiefuncties. Amaral kwam erachter dat werknemers vaak niet open met elkaar praten. Op zijn huidige werkplek in Rotterdam geeft hij zijn kijk op het huidige communicatieklimaat. 

Lees meer